سیما و منظر شهری
کارشناس ارشد معماری و شهرسازی در گفتوگو با همشهری مطرح کرد
الگوی معماری شهر قم تدوین شود
قم ـ خبرنگار همشهری ـ هر فرهنگ و اقلیمی معماری خاص خود را میطلبد؛ قم نیز باید الگوی معماری خودش را داشته باشد. این شاه بیت تمام حرفهایی است که در مورد سیما و منظر شهری در قم میشود، گفت.
امروزه تأثیر سیمای شهر بر روان مردم و رفتار آنها بر کسی پوشیده نیست. هیچ کس هم نمیتواند منکر این معنی باشد که سیما و منظر شهر نشاندهنده هویت آن است.
اگر شهری مذهبی است، این معنی باید در سیمای شهر ظهور و بروز داشته باشد. وقتی میگوییم قم امالقرای جهان اسلام و مرکز تفکر شیعی است، این مفهوم را قبل از هر چیز باید بتوان در خیابانها، پلها، فضاهای شهری و تمام المانهای شهری دید.
«امیر خسرو خودکار» کارشناس معماری و شهرسازی و استاد دانشگاه معتقد است شهر قم باید الگوی خاص خودش را در معماری با توجه به پیشینه تاریخی، شرایط روز و موقعیت جهانی تبیین کند.
وی با اشاره به اینکه نمیتوان برای خوب و بد استفاده از نماهای شهری یا مصالح خاص در تمام شهرها فرمول خاصی ارائه داد اظهار کرد:
فرهنگ و اقلیم 2 عاملی هستند که تأثیر مستقیم در معماری دارند. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تحول در معماری امری فرهنگی است، گفت: خود معماری در واقع یک محصول فرهنگی محسوب میشود و برای امور فرهنگی نمیتوان دستور و بخشنامه صادر کرد بلکه باید با ترویج آن مفهوم فرهنگی، جامعه را برای رفتن به سوی شرایط ایدهآل تشویق کنیم. خودکار معتقد است حتی الگوی شهری مانند اصفهان در قم سازگار نیست. باید طراحان و معماران دست به کار شده و الگویی خاص برای قم تدوین کنند که در آن استفاده از مصالح جدید و تکنولوژیهای روز به خدمت انتقال مفاهیم و هویت تاریخی و مذهبی آمده باشد. او میگوید معنای معماری اسلامی این نیست که خانه کاهگلی بسازیم بلکه این است که شهر فضایی داشته باشد که کالبد و سیمایش ایهامی از مفاهیم معنوی و تاریخی خاص را با خود یدک بکشد. طوری که هر مسافر یا ساکن در این شهر بدون اینکه خودش متوجه باشد، تحت تأثیر این پیامهای معنوی قرار بگیرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده از مصالح جدید برای ساختمانها گفت: این مصالح از آنجا که ارزانتر هستند و کار کردن با آنها تخصص خاصی نمیطلبد، امروز رواج پیدا کردهاند اما در واقع باید دید چه اندازه استفاده از آنها با محیط اطراف همخوانی دارد.
وی با اشاره به نبود یک الگوی مشخص برای معماری در شهر قم اظهار کرد: کارفرمای قمی به تهران سفری میکند و از نوعی از نما و سیمای ساختمان خوشش میآید و میخواهد همین را در قم نیز اجرا کند درحالیکه شرایط متفاوت است. در تهران سرانه فضای سبز بیشتر است و بسیاری نماها خود را میان سبزی درختان و زیبایی گلها نشان میدهند اما کنار هم قرار گرفتن همان نماها در شهر قم معنای متفاوتی دارد.
خودکار میگوید نهادهای مرتبط باید تمام تلاش خود را برای فرهنگسازی در این زمینه انجام دهند تا اهمیت موضوع برای مردم جا بیفتد.
وی با اشاره به نقش اقلیم یک منطقه در مصالحی که استفاده میشود گفت: بسیاری اوقات مشاهده میکنیم مصالح جدید با اقلیم شهر قم همخوانی ندارد اما تنها به این علت که جدید هستند و حس متفاوت بودن به کار فرما میدهند، در ساختمان به کار میرود.
به عقیده این کارشناس متفاوت بودن در مسئله معماری به تنهایی یک امتیاز نیست. بلکه هر ساختمان باید هماهنگی با محیط اطراف خود و ساختمانهای مجاور داشته باشد.
چاپ شده در دی ماه 1392 روزنامه همشهری قم